NRO

Proteco²⁵ – drewno do zastosowania na zewnątrz oraz we wnętrzach fabrycznie zabezpieczone do stanu NRO – po dostawie na budowę gotowe do montażu.

Proteco²⁵ to wysokiej jakości produkt z litego drewna, do zastosowania wewnątrz budynków oraz jako zewnętrzna okładzina elewacyjna, wykonany z naturalnego litego drewna, fabrycznie zabezpieczony systemem preparatów ogniochronnych:

• Klasa reakcji na ogień: B-s2, d0 według. EN 13501-1
• NRO – nierozprzestrzeniająca ognia – klasyfikacja w zakresie stopnia rozprzestrzeniania ognia przez ściany od strony zewnętrznej wg. normy PN-B-02867), wg. Rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych (…) z dnia 12.04.2002 (Dz.U. Nr 75, poz. 690) z późniejszymi zmianami.

Deski Proteco²⁵są zabezpieczone ogniochronnym preparatem solnym na bazie związków fosforu, który został stworzony specjalnie do stosowania w komorach do impregnacji ciśnieniowej. Dzięki aplikacji w komorach próżniowych, w których środek ogniochronny pod wpływem wysokiego ciśnienia wnika głęboko w drewno, deski z powłoką Proteco²⁵można stosować w miejscach, w których wymagane są zwiększone parametry odporności ogniowej.

W przypadku oddziaływania na drewno ognia lub wysokiej temperatury impregnacja Proteco²⁵ powoduje opóźnienie zapłonu substratu, wolniejsze rozprzestrzenianie się płomieni na powierzchni drewna, a także redukcje stopnia wyzwolenia energii. Przebieg pożaru deski z powłoką Proteco²⁵ w porównaniu z deska niezabezpieczona jest znacznie spowolniony. Skład chemiczny powłoki Proteco²⁵ jest neutralny dla zdrowia i środowiska naturalnego.

Analiza stanu prawnego dot. zabezpieczania drewna do stanu NRO (EN 13501-1 i PN-B-02867)

Wymagania, jakie powinny spełniać budynki i budowle, w tym wymagania związane z ochroną przeciwpożarową uregulowane są w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie z dnia 12.04.2002 (Dz.U. Nr 75, poz. 690) z późniejszymi zmianami (dalej Rozporządzenie).

Rozporządzenie określa klasy odporności pożarowej budynków. Do poszczególnych klas odporności pożarowej budynków przyporządkowane są klasy odporności ogniowej poszczególnych elementów budynku (główna konstrukcja nośna, konstrukcja dachu, strop, ściana zewnętrzna, ściana wewnętrzna, przykrycie dachu).

Punktem wyjścia do ustalenia klasy odporności ogniowej poszczególnego elementu budynku jest ustalenie klasy odporności pożarowej całego budynku. Klasę odporności pożarowej całego budynku definiują dwa parametry (§ 209 Rozporządzenia).

• wysokość budynku (N-niski, SW-średniowysoki, W-wysoki, WW-wysokościowy)
• kategoria zagrożenia ludzi (ZLI-ZLV, gdzie ZLIV oznacza budynki mieszkalne)

Znając wysokość budynku i jego kategorię zagrożenia ludzi na podstawie tabeli z § 212 Rozporządzenia możemy ustalić, jaka jest klasa odporności pożarowej całego budynku.

Klasy odporności pożarowej budynku		Kategoria zagrożenia ludzi dla budynku
		ZL I	ZL II	ZL III	ZL IV	ZL V
Wysokość budynku	N-niski	B	B	C	D	C
	SW-średniowysoki	B	B	B	C	B
	W-wysoki	B	B	B	B	B
	WW-wysokościowy	A	A	A	B	A

Bezpośrednio z klas odporności pożarowej budynku wynikają wymagania, co do odporności ogniowej poszczególnych elementów budynku (§ 216 Rozporządzenia – tabela).

klasa odporności pożarowej budynku	klasa odporności ogniowej elementów budynku
	główna konstrukcja nośna	konstrukcja dachu	strop	ściana zewnętrzna	ściana wewnętrzna	przykrycie dachu
A	R240	R30	REI120	EI120	EI60	RE30
B	R120	R30	REI60	EI60	EI30	RE30
C	R60	R15	REI60	EI30	EI15	RE15
D	R30	–	REI30	EI30	–	–
E	–	–	–	–	–	–

Odporność ogniową elementów budynku definiują takie parametry jak:

• E – szczelność ogniowa (wyrażona w minutach)
• R – nośność ogniowa (w minutach)
• I – izolacyjność ogniowa (w minutach)

Czas podany w minutach należy rozumieć jako czas, który w przypadku pożaru powinien umożliwić wszystkich osobom przebywającym w budynku jego bezpieczne opuszczenie.

Ważne wyłączenie. Zgodnie z § 213 Rozporządzenia wymagania dotyczące klas odporności pożarowej budynków mogą nie być stosowane w odniesieniu m.in. budynków mieszkalnych, jednorodzinnych o trzech kondygnacja naziemnych włącznie.

Klasy reakcji na ogień materiałów budowlanych.

Kwestie reakcji na ogień materiałów budowlanych omawia norma PN EN 13501. Określa ona Euroklasy, które podawane są w formacie np. B-s1,d0 (gdzie pierwszy człon oznacza palność, drugi określa ilość i szybkość wytwarzania dymu, a trzeci określa kwestie płonących kropli.

Euroklasy, a NRO – nierozprzestrzenianie ognia

Kwestię związku pomiędzy Euroklasą, a określeniami takimi jak np. NRO nierozprzestrzeniający ognia, niepalny, niezapalny, trudno zapalny itd. rozstrzyga załącznik nr 3 do Rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie z dnia 12.04.2002 (Dz.U. Nr 75, poz. 690) z późniejszymi zmianami.

W punkcie 1.1 przyporządkowuje się stosowanym w rozporządzeniu określeniom dotyczącym palności odpowiednie klasy reakcji na ogień według normy PN-EN 13501-1:

Określenia dotyczące palności stosowane w rozporządzeniu		Klasy reakcji na ogień zgodnie z Polską Normą PN-EN 13501-1
Niepalne		A1; A2-s1, d0; A2-s2, d0; A2-s3, d0;
		A2-s1, d1; A2-s2, d1; A2-s3, d1; A2-s1, d2; A2-s2, d2; A2-s3, d2;
	niezapalne	B-s1, d0; B-s2, d0; B-s3, d0; B-s1, d1; B-s2, d1; B-s3, d1; B-s1, d2; B-s2, d2; B-s3, d2;
Palne	trudno zapalne	C-s1, d0; C-s2, d0; C-s3, d0; C-s1, d1; C-s2, d1; C-s3, d1; C-s1, d2; C-s2, d2; C-s3, d2; D-s1, d0; D-s1, d1; D-s1, d2;
	łatwo zapalne	D-s2, d0; D-s3, d0; D-s2, d1; D-s3, d1; D-s2, d2; D-s3, d2; E-d2; E; F
Niekapiące		A1; A2-s1, d0; A2-s2, d0; A2-s3, d0; B-s1, d0; B-s2, d0; B-s3, d0; C-s1, d0; C-s2, d0; C-s3, d0; D-s1, d0; D-s2, d0; D-s3, d0;
Samogasnące		co najmniej E
Intensywnie dymiące		A2-s3, d0; A2-s3, d1; A2-s3, d2; B-s3, d0; B-s3, d1; B-s3, d2; C-s3, d0; C-s3, d1; C-s3, d2; D-s3, d0; D-s3, d1; D-s3, d2; E-d2; E; F

W punkcie 2.1 podaje się, że nierozprzestrzeniającym (NRO) ognia elementom budynku, z wyłączeniem ścian zewnętrznych przy działaniu ognia z zewnątrz budynku, odpowiadają elementy wykonane z wyrobów klasy reakcji na ogień, zgodnie z Polską Normą PN-EN 13501-1: A1; A2-s1, d0 A2-s2, d0; A2-s3, d0; B-s1, d0; Bs-2, d0 oraz Bs-3, d0.

W przypadku ścian zewnętrznych przy działaniu ognia z zewnątrz budynku należy odnieść się do § 208a Rozporządzenia  Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych (…), który w pkt. 3  ppkt. 1 mówi, że „w przypadku ścian zewnętrznych budynku, w tym z ociepleniem i okładziną zewnętrzną lub tylko z okładziną zewnętrzną, przez elementy budynku nierozprzestrzeniające ognia rozumie się elementy budynku nierozprzestrzeniające ognia zarówno przy działaniu ognia wewnątrz, jak i od zewnątrz budynku (…) — dla których wymagania przy działaniu ognia wewnątrz budynku określa się zgodnie z załącznikiem nr 3 do rozporządzenia, a przy działaniu ognia od zewnątrz budynku określa się zgodnie z Polską Normą dotyczącą metody badania stopnia rozprzestrzeniania ognia przez ściany. Chodzi tu o normę PN-B-02867. 

Drewno elewacyjne nierozprzestrzeniające ognia a usytuowanie budynków z uwagi na bezpieczeństwo pożarowe zgodnie z § 271 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych (…). Omówienie wybranych zapisów § 271. Ściana z NRO a odległość od lasu i odległość od sąsiedniego budynku.

• Jeżeli jedna ze ścian zewnętrznych usytuowana od strony sąsiedniego budynku nie spełnia wymogu NRO (nierozprzestrzeniająca ognia), wówczas odległość określoną w ust. 1 należy zwiększyć o 50% lub nawet o 100%, jeżeli dotyczy to obu ścian zewnętrznych.
• Najmniejsza odległość budynków wymienionych w § 213 Rozporządzenia, wykonanych z elementów NRO (nierozprzestrzeniających ognia), niezawierających pomieszczeń zagrożonych wybuchem oraz posiadających klasę odporności pożarowej wyższą niż wymagana zgodnie z § 212, od granicy (konturu) lasu zlokalizowanej na sąsiedniej działce wynosi 4 m.
• Najmniejszą odległość budynków ZL, PM, IN od granicy (konturu) lasu, rozumianego jako grunt leśny (Ls) określony na mapie ewidencyjnej lub teren przeznaczony w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego jako leśny, przyjmuje się jako odległość ścian tych budynków od ściany budynku ZL z przekryciem dachu rozprzestrzeniającym ogień.

Preparaty do chemicznej ochrony przeciwogniowej drewna.

Preparaty do chemicznego przeciwogniowego zabezpieczania drewna dostępne są w formie impregnatów, lakierów, farb pęczniejących itp., a ich podstawowych zadaniem jest obniżenie stopnia palności (opóźnienie zapłonu, zmniejszenie szybkości powierzchniowego rozprzestrzeniania się płomieni oraz spalania się drewna). W przypadku stosowania tych preparatów na zewnątrz ich najczęstszą wadą jest:

• wymywanie się (szczególnie dotyczy to preparatów solnych lub na bazie wody)
• niskie walory dekoracyjne
• brak skutecznej ochrony drewna przed innymi zagrożeniami, w szczególności chodzi o negatywny wpływ warunków atmosferycznych, w tym działanie promieniowania UV

Działanie preparatów chemicznych do ochrony pożarowej drewna polega na tym, że w przypadku oddziaływania wysokich temperatur topią się one na powierzchni drewna tworząc warstwę ochronną nieprzepuszczającą tlenu.

W skład tych preparatów najczęściej wchodzą sole (w postaci proszku lub koncentratu do rozprowadzenia wodą), szkło wodne, fosforan, siarczan amonu, fenol, kwaśne węglany sodu i potasu. Niektóre z nich mają właściwości toksyczne oraz negatywnie oddziałują na elementy konstrukcji. W większości przypadków powierzchni zabezpieczonych ognioochronnie nie można pokrywać żadnymi dodatkowymi powłokami dekoracyjnymi, ani poddawać obróbce wtórnej.

Naturalna odporność ogniowa elementów drewnianych

Cechą naturalną drewna jest to, że jego wytrzymałość nie zależy od temperatury zewnętrznej – oddziaływanie wysokich lub niskich temperatur jest neutralne dla konstrukcyjnej wytrzymałości drewna. W przypadku oddziaływania na drewno wysokiej temperatury (np. w przypadku pożaru) drewno znacznie dłużej niż np. stal zachowuje swoje parametry konstrukcyjne.

W przypadku zagrożenia ogniem drewno zaczyna zajmować się wolno od zewnątrz, tworząc na swojej powierzchni zwęgloną warstwę ochronną. Z tego powodu wytrzymałość ogniowa drewna może być wyższa niż wytrzymałość konstrukcji stalowych.

Oprócz stosowania dużych przekrojów naturalną odporność ogniową drewna można podnieść poprzez stosowanie gatunków o dużej gęstości (np. powyżej 800 kg/m3) oraz poprzez precyzyjne struganie drewna i fazowanie jego krawędzi, dzięki czemu w przypadku zagrożenia ogniem płomienie dłużej ślizgają się po powierzchni drewna opóźniając czas powstania zapłonu.

Impregnacja ciśnieniowa przeciwogniowa drewna konstrukcyjnego KVH Nsi i łat teatralnych. Po impregnacji ciśnieniowej drewno konstrukcyjne uzyskuje parametr odporności ogniowej NRO – b-s2, d0 wg. EN 13501-1. Impregnacja ciśnieniowa odbywa się w specjalnych komorach (vacumat) w precyzyjnie kontrolowanym procesie technologicznym.

Standardowe przekroje drewna konstrukcyjnego poddanego impregnacji przeciwogniowej (standardowa długość 5,00 m):

• 40×60 / 40×80 mm
• 60×60 / 60×80 / 60×100 / 60×120 / 60×140 / 60×160 / 60×180 / 60×200 mm
• 80×80 / 80×100 / 80×120 / 80×140 / 80×160 / 80×180 / 80×200 mm
• 100×100 / 100×120 / 100 x140 / 100×160 / 100×180 / 100×200 mm
• 120×120 / 120×140 / 120×160 / 120×180 / 120×200 mm
• 140×140 / 140×160 / 140×180 / 140×200 mm
• 160×160 / 160×180 / 160×200 mm

Stosowanie na podkonstrukcję pod elewację drewnianą kantówek drewnianych sklasyfikowanych jako B-s2, d0 wg. EN13501-1, jest warunkiem posługiwania się dla deski elewacyjnej Proteco25 klasyfikacją NRO zgodnie z PN-B-02867.